Docker Nedir? Kurulumu ve Kullanımı

Docker nedir ile konteyner teknolojileri hakkında bilgi alarak kurulumu ve kullanımı ile ilgili bilgi alabilirsiniz.

Docker nedir?

İşletim sistemindeki kaynakları verimli bir şekilde paylaştırarak container veya konteyner oluşturmaya imkan veren bir programdır.

Container nedir?

Container veya konteyner temel olarak işletim sistemi kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmaya imkan veren bir yapıdır.

Bilgisayarlarda yer alan işlemci ve ram işletim sistemi tarafından her zaman tam olarak kullanılmaz.

Kaynaklar tam olarak kullanılmadığından bilgisayar kaynaklarını bölünerek farklı programlar tarafından verimli bir şekilde kullanılması sağlanır.

Bu amaçla VMWare, Virtualbox gibi çeşitli sanallaştırma yazılımları kullanılmaktadır.

Sanallaştırma yazılımları kaynakların paylaşımını yaparken yeniden bir işletim sistemi kurulumuna ihtiyaç duymaktadır.

Yeniden bir işletim sistemi kurulumu beraberinde uygulamaların ihtiyaç duymadığı kaynakların gereksiz yere kullanılması neden olur.

Örneğin; Kullanıcı bilgilerini saklamak için kullanılan bir uygulama ekran kaynaklarını kullanmayabilir.

Ancak işletim sistemi programları ekran kartına ihtiyaç duyduğundan uygulama için gerekli olmayan ekran kartı kaynakları da kullanılmış olur.

Sanallaştırma sonucu ortaya çıkan işletim sisteminin çalışması için yeniden başlatılması ve yüklenme işleminin gerçekleşmesi gerekir.

Konteyner yapısında ise uygulamanın ihtiyaç duyduğu kaynaklar yazılımsal olarak paylaşılarak sanallaştırma sonucu ortaya çıkan gereksiz kaynak kullanımının önüne geçilmiş olur.

Konteyner yapısında mevcut işletim sistemi kaynakları bölündüğünden uygulamaların hızlıca çalışması sağlanır.

Ayrıca konteyner yapısında yer alan imaj ile uygulama için gerekli olan çalışma ortamı hazırlanarak uygulamanın taşınabilir olması sağlanır.

Docker kurulumu

Kurulum için gerekli olan dosyalar docker.com adresinden indirilir ve işletim sistemine göre kurulum yapılır.

Kurulum işletim sistemine bir uygulama kurulumu gibi yapılır.

Docker kullanımı

İşletim sistemi komut yorumlayıcısına (CMD, Powershell, Bash gibi) aşağıdaki komutları yazarak kurulum kontrol edilir.

docker version

Sistemde yer alan imaj, konteyner, çalışan konteyner sayısı ile detaylı bilgi için aşağıdaki komut kullanılır.

docker info

Örnek konteyner kullanımı için aşağıdaki komut kullanılabilir.

docker run hello-world

Komut hello-world imajını kullanarak bir konteyner oluşturacaktır.

Docker kullanımından önce çalışma biçiminin bilinmesi faydalı olacaktır.

Docker konteyner oluşturmak için imaj olarak adlandırılan dosyalara ihtiyaç duyar.

İmaj temel olarak Dockerfile dosyası ile konteyner başlatılırken veya başlatıldıktan sonra çalıştırılacak olan dosya ve ayarları içerir.

Docker imaj içerisinde yer alan komutları kullanarak konteyner oluşturur ve çalıştırır.

Yukarıda yer alan hello-world örneğinde ilk olarak hello-world imajı bilgisayarda aranır imaj bulunmadığında hub.docker.com adresinden indirilerek konteyner oluşturulur.

Konteyner oluşturulduktan sonra imaj içerisinde yer alan Dockerfile ayarları kullanılarak komutlar çalıştırılır.

Docker ile çalışırken yeni bir imaj oluşturulabilir.

Ancak imaj oluşturmadan önce hub.docker.com adresinde yer alan imajları kullanmak zaman açısından faydalı olacaktır.

İmaj aramak için search komutu kullanılır.

docker search hello-world

İmaj indirmek için pull komutu kullanılır.

docker pull hello-world

İmajları listelemek için images komutu kullanılır.

docker images

İmaj silmek için rmi komutu kullanılır.

docker rmi hello-world

İmaj geçmişi için history komutu kullanılır.

docker history hello-world

İmaj çalıştırmak için run komutu kullanılır.

docker run hello-world

NOT: Listede yer almayan imajlar hub.docker.com adresinden indirilir.

İmaj çalıştırmanın imaj içeriğine göre farklı kullanımı vardır.

İmaji özel bir ad ile çalıştırmak için –name parametresi kullanılır.

docker run --name benim-imajim hello-world

İmajı etkileşimli bir şekilde çalıştırmak için -it (interactive) parametresi kullanılır.

docker run -it centos /bin/bash

İmaji arka planda çalıştırmak için -d parametresi kullanılır.

docker run -d hello-world

İmaj portunu dışarı aktarmak için -p parametresi kullanılır.

docker run -it -p 1453:80 nginx

Tarayıcıdan localhost:1453 adresine girin.

NOT: İmajın kullandığı 80 portuna 1453 ile erişim sağladık.

Uygulama veya diğer dosyaların imaj tarafından kullanılması için volume özelliği ile imaja geçirilmesi gerekir.

Dosyaları imaja geçmek için -v parametresi kullanılır.

docker run -v "Dosya-dizin-yolu":/usr/share/nginx/html:ro -it -p 1453:80 nginx

Aktif dizini imaja geçirmek için çeşitli işletim sistemi komutları kullanılabilir.

docker run -v %cd%:/usr/share/nginx/html:ro -it -p 1453:80 nginx

docker run -v $(pwd):/usr/share/nginx/html:ro -it -p 1453:80 nginx

NOT: Dizin yolu gösterimi işletim sistemine göre farklılık gösterir.

Çalışan konteynerlerı listelemek için ps komutu kullanılır.

docker ps

Tüm konteynerları listelemek için -a parametresi kullanılır.

docker ps -a

Konteyner işlemleri için top komutu kullanılır.

docker top konteyner-id

Çalışan konteynerı durdurmak için stop komutu kullanılır.

docker stop konteyner-id

Çalışan konteynerı zorla durdurmak için kill komutu kullanılır.

docker kill konteyner-id

Durdurulan konteynerı çalıştırmak için start komutu kullanılır.

docker start konteyner-id

Çalışan konteynerı etkileşimli hale getirmek için attach komutu kullanılır.

docker attach konteyner-id

Durdurulan konteynerı etkileşimli olarak çalıştırmak için ai parametresi kullanılır.

docker start -ai konteyner-id

Konteyner hakkında bilgi almak için inspect komutu kullanılır.

docker inspect konteyner-id

Çalışan konteynera ait kaynak kullanımı bilgisi için stats komutu kullanılır.

docker stats konteyner-id

Konteynera ait günlük bilgisi için logs komutu kullanılır.

docker logs konteyner-id

Konteyner silmek için rm komutu kullanılır.

docker rm konteyner-id

Konteyner çalışmasını bitirdikten sonra otomatik olarak silinmesi için –rm parametresi kullanılır.

docker run --rm hello-world

Tüm konteynerları silmek için aşağıdaki komutlar kullanılır.

docker rm $(docker ps -aq)

docker sytem prune

NOT: Çalışan konteynerı silmek için öncelikle durdurulmalıdır.

NOT: Docker içerisinde bir işlemi yapan birden fazla komut yer almaktadır.

Dockerfile

Özel bir imaj oluşturmak için Dockerfile dosyası kullanılır.

Dosya içerisinde konteyner oluştururken yapılacak işlemlerle ilgili çeşitli talimatlar yer alır.

FROM – Kullanılacak imajı ifade eder.

LABEL – İmaj etiketini ifade eder.

RUN – Çalıştırılacak komutları ifade eder. (İmaj için gerekli yüklemeler için kullanılır.)

CMD – Çalıştırılacak komutları ifade eder. (İmaj için gerekli yüklemeler yapıldıktan sonra çalıştırılacak komutlar için kullanılır.)

ENTRYPOINT – Çalıştırılacak komutların yolunu ifade eder.

COPY – İmaja kopyalanacak dosyaları ifade eder.

WORKDIR – Çalışma dizinini ifade eder.

ENV – Ortam değişkenlerini ifade eder.

EXPOSE – İmaj port numarasını ifade eder.

VOLUME – İmaja paylaşılacak/geçirilecek dosyaları ifade eder.

Dockerfile ile imaj oluşturmak için build komutu kullanılır.

docker build -t imaj-adi:surum -f Dockerfile-dosyasi

Dockerfile aynı klasörde ise sadece nokta (.) kullanmak yeterli olacaktır.

docker build -t imaj-adi:surum .

Aşağıdaki dosyayı Dockerfile olarak oluşturun.

FROM centos
LABEL Vendor="SEZER" License=MIT Version=0.1

CMD ["echo", "Imaj oluşturuldu."]

Aşağıdaki komut ile imajı oluşturun.

docker build -t imaj:0.1 .

İmajları listeleyin.

docker images

Oluşturulan imajın id bilgisini alarak çalıştırın.

docker run imaj-id

Ekrana Imaj oluşturuldu. yazacaktır.

Benzer şekilde isteğinize uygun imaj oluşturabilirsiniz.

Java komutlarını çalıştıran örnek Dockerfile dosyası aşağıda yer almaktadır.

FROM java:8
COPY . /var/www/java
WORKDIR /var/www/java
RUN javac dosya.java
CMD ["java", "dosya"]

NOT: İhtiyaca göre yukarıda yer alan talimatları kullanarak imaj oluşturabilirsiniz.

Docker compose

Geliştirilen bir uygulama birden fazla servis kullanabilir.

Örnek olarak Node.js, PHP, C# veya Java gibi bir programlama dili kullanılarak geliştirilen bir uygulama MySQL, SQL Server veya MongoDB gibi veritabanına ihtiyaç duyabilir.

Uygulamaya göre log, http server gibi servislerde kullanılabilir.

Bu durumda tüm servisleri bir imaj içerisinde toplamak yerine farklı imaj altında toplanması esnek kullanım için faydalı olacaktır.

Her bir imajı ayrı ayrı oluşturmak ve yönetmek zor olacaktır.

Bir imaj içerinde çalışan uygulama başka bir imaj içerisinde yer alan imaja bağımlı olabilir.

Bu durumda Docker compose özelliği ile birden fazla imajın yönetimi sağlanır.

Docker compose ayarları docker-compose.yml dosyasında saklar.

version: "3"

services:
    mysql:
        image: mysql
        ports: 
            - "3306:3306"
        environment:
            MYSQL_DATABASE: veritabani
            MYSQL_USER: kullanici_adi
            MYSQL_PASSWORD: kullanici_sifre
            MYSQL_ROOT_PASSWORD: root_sifre
    php:
        build: 
            context: ./php/
        ports: 
            - "8001:80"
        volumes:
            - ./www:/var/www/html/
        depends_on:
            - mysql

Örnekte mysql servisi port ve ortam değişkenleri ayarı yapılmıştır.

php servisinde ise php klasöründe yer alan Dockerfile dosyası kullanılmış, volumes ile kullanılacak dosyalar, depends_on ile imajın bağlı olduğu imaj belirlenmiştir.

Bu ayarlar kullanılacak yapıya göre farklılık göstereceğinden uygun yapının ihtiyaca göre hazırlanması faydalı olacaktır.

Hayırlı günler dilerim.